Is een redacteur nu echt nodig? De onderstaande blog van David Kudler geeft stof tot nadenken. Veel uitgeverijen hebben hun correctors wegbezuinigd, en de effecten zijn zichtbaar in menig boek dat in de boekhandel ligt. Een gemiste kans! David Kudler is een Amerikaanse schrijver/redacteur en uitgever bij Stillpoint Digital Press. De onderstaande tekst is een vertaalde samenvatting van zijn blog.
Mythen en verkeerde informatie over het bewerken van boeken
Ik heb veel boeken geredigeerd – kinderboeken, fantasy, geschiedenis-, zelfhulp- en studieboeken en in het bijzonder boeken over mythen. Ik ben gek op mythen! Tenminste, als we daarmeede grote verhalen bedoelen, over dingen en gebeurtenissen die wijzen op eeuwige waarheden. Mythen in de negatieve zin van “onwaarheden” spreken me minder aan – vooral als het mythen betreft over mijn beroep en roeping. Er bestaan veel verkeerde ideeën over het werk van een redactie. Deze zeven mythen zou ik daarom graag uit de wereld helpen:
Mythe # 1: Een goede schrijver heeft geen corrector nodig
Er zijn steeds meer mensen die zelf een boek uitgeven bij een service-uitgeverij. De uitgeverij krijgt een percentage van de omzet, maar al het werk door de auteur laat doen. Dat kan best, wordt gedacht. “Ik heb jarenlang gezwoegd op dit manuscript. Ik heb de tekst minstens honderd keer gecontroleerd en natuurlijk de spellingscontrole gebruikt. Mijn boek is klaar voor publicatie.”
Het gebeurt zelfs de beste. Neem het boek van J.K. Rowling, ‘Harry Potter en de Orde van de Feniks’. Er zijn miljoenen exemplaren van verkocht, dat is waar – maar het is minstens honderd pagina’s langer zijn dan het zou moeten zijn. Het staat vol nodeloze herhalingen, tempowisselingen en overbodige uitstapjes. De vorige boeken in haar bestsellerserie waren veel korter en strakker. Daarbij werkte Rowling nauwer samen met haar redacteuren (zie # 3 hieronder).
Als u wilt dat uw boek sterk is, zonder fouten, professioneel en aantrekkelijk, als u uw lezers wilt beïnvloeden, dan moet uw boek professioneel worden bewerkt. Er is nog nooit een tekst geschreven die geen bewerking nodig had. Juist als u zo lang en intensief aan een manuscript hebt gewerkt, ziet u de fouten er niet meer in. De ideeën zijn nog wel helder – de concepten, argumenten, het plot en de personages – maar niet elk woord op de pagina, niet elk hiaat in de logica. Een externe redacteur ziet dat wel. Hij kijkt met een frisse blik naar de tekst. Daar wordt hij (of zij) voor betaald.
Mythe # 2: Ik hoef geen kosten te maken voor een editor. Ik heb mijn partner / vader / buurman / docent de tekst laten lezen, en hij heeft geen fouten gevonden.
Natuurlijk, hoe meer mensen er meelezen met je manuscript, hoe beter. Die lezers houden van je en willen je helpen. Dat is prachtig, maar het is ook een nadeel. Een professionele editor heeft niet in de eerste plaats een band met jou, maar met de tekst.
Mythe # 3: Alle editors zijn hetzelfde
Nee. Voordat een manuscript wordt uitgebracht, moet een manuscript allerlei fasen doorlopen, die om andere vaardigheden vragen:
- Er zijn editors die met de auteur samenwerken ter ondersteuning van het schrijfproces. Zij kijken naar de structuur en de argumentatie in non-fictie, of naar het plot en de karakters in fictie.
- Er zijn ook redacteuren die niet zo nauw samenwerken met de auteur, maar die minder sturende ondersteuning bieden.
- Dan zijn er redacteuren die zich vooral concentreren op de taalregels. Zij proberen de stijl van het manuscript consistent te maken.
- Proeflezers zijn meestal de laatste mensen die door het boek heengaan, en daarbij puur letten op spelfouten of fouten in stijl, zoals onjuiste interpunctie, grammatica of opmaak.
Een redacteur kan veel van die functies bieden, maar niet allemaal tegelijk. (Zie # 6 hieronder).
Mythe # 4: Een editor is een editor – dus ik kies gewoon de goedkoopste die ik ken.
Het is uw werk en uw geld en niet iedereen heeft evenveel budget om het boek te creëren dat hen voor ogen staat. Goedkoop is echter niet altijd beter. Het kost veel meer als ik een tekst grondig bewerk, waarbij ik samenwerk met de auteur om het manuscript fundamenteel te verbeteren, dan wanneer ik een eenvoudige laatste controle uitvoer voordat het boek wordt gepubliceerd, en ik alleen zorgvuldig let op interpunctie, grammatica en stijl.
Net als bij iedere andere dienst, krijg je waar je voor betaalt.
Mythe # 5: Oké, prima. Ik huur een editor. Het is als het aanhouden van een taxi; ik neem de eerste die zich aanbiedt.
De beste manier om de juiste uitgever te vinden is waarschijnlijk door te praten met andere schrijvers en door aanbevelingen te vragen. Je kunt ook zoeken naar een lokale freelancer. Voordeel daarvan is dat je elkaar persoonlijk kunt ontmoeten. Dat is niet persé nodig, maar het is geen slecht idee, zeker niet bij een langere termijn project.
Zoek meerdere kandidaten, vertel hen precies hoe lang het manuscript is en wat voor soort bewerking je zoekt (zie # 3 hierboven) en geef hen een kort voorbeeld – vijf tot tien pagina’s. Vraag hen om deze te bewerken en een offerte uit te brengen voor het project, plus hoeveel tijd ze ervoor denken nodig te hebben. Hoogstwaarschijnlijk zullen er geen twee bewerkingen gelijk zijn.
Mythe # 6: Ik huur de redacteur die mij heeft geholpen het manuscript te herschrijven. Nu is het klaar voor publicatie!
Nou ja… misschien. Maar wat zei ik hierboven een frisse blik? Dat geldt voor de redactie ook. Als ik langere tijd heb samengewerkt met een auteur komt er een punt waar ook ik blind ben voor de details.
Dus als je hebt me ingehuurd voor een grondige bewerking, moedig ik je aan nog een tweede editor in te schakelen, en als het boek dan in optima forma is, nog een proeflezer.
Mythe # 7: De editor heeft mijn manuscript bewerkt, maar ik heb geen idee wat zijn opmerkingen betekenen. Bevelen? Kritiek? Suggesties? De editor is de baas!
Nou, nee. Sinds onze schooltijd krimpen we allemaal ineens bij het zien van roodgekleurde correcties, maar de opmerkingen van uw editor zijn niet bedoeld als kritiek. De eerste taak van een redacteur is het best mogelijke boek te maken van uw manuscript. U betaalt voor zijn professionele oordeel. Prima – maar als u het echt niet eens bent, of een voorgestelde verandering niet begrijpt, laat dat dan aan de redacteur weten en vraag naar de reden.
De editor moet u die reden kunnen geven. Er moet een woordenboek of een taalboek zijn om op terug te vallen. Het Witte of het Groene Boekje, het stijlboek… het gaat om consistentie in de tekst. Dus nee, uw redacteur is niet de baas.
Maar er zijn waarheden. Dat wel. Niet alleen Mythen.
Daarom, gewoon om dit verhaal rond te maken, geef ik nu drie waarheden over redactiewerk:
Waarheid # 1: Editors houden van boeken
Echt waar. Geloof me – we doen dit werk niet voor het geld of de roem. We worden editors, omdat we van woorden en van boeken houden: boeken als objecten, boeken als kunst, boeken als schatkisten van de menselijke geest en ziel.
We houden van het bewerken van uw boek, want dat is onze taak, en dat doen we met zorg.
Waarheid # 2: Editors houden (meestal) van auteurs
De meeste editors zijn auteurs – of zouden dat kunnen zijn. Er is geen redacteur in leven die jouw creatieve pad nog nooit heeft belopen. We hebben een enorme sympathie voor de uitdagingen van het jezelf uitdrukken in woorden. Dus als we af en toe voor jouw gevoel teveel van je vragen, dan is dat niet omdat het ons niet kan schelen, maar juist omdat we jouw zorg delen.
Waarheid # 3: Editors kunnen u helpen om het boek te maken waar u van droomt.
U schrijft een boek, want er is iets wat u wilt zeggen, kennis of wijsheid die u wilt delen, ervaring om de lezer mee te ondersteunen.
Een redacteur is uw partner in het maken van dat gebeuren, die u helpt precies te zeggen wat u wilt zeggen, op de meest effectieve manier.
Gebaseerd op Joseph Campbell, Mythen to Live By, ebook editie, (Mill Valley, Californië: Joseph Campbell Foundation & Stillpoint Digital Press, 2010)
Oorspronkelijk gepubliceerd op TheBookDesigner.com http://www.thebookdesigner.com/2013/02/david-kudler/
Optimataal 